Home › Blog

by Elsje BruijnesteijnPosted on Geplaatst in Kerstmis, Wildpluk, Winter

 

Is de afgedankte kerstboom eetbaar?

Jazeker! Dennenbomen smaken naar citroen en je kunt er allerlei lekkers van maken zoals tonic. Indianen kauwen op het hars van naaldbomen als kauwgom. De oude Grieken bewaarden retsinawijnen in aardewerken kruiken met pijnboomhars. Piloten leren in hun opleiding dat ze na een ongeluk in een bos kunnen overleven met o.a. vitamine C-rijke dennentopjes. Dus waarom zouden wij niet iets met onze kerstboom doen? De kerstboom is dus eetbaar mits hij niet is behandeld met brandwerende middelen. Informeer daarnaar bij de kerstboomdealer. Ga anders naar het bos om zelf wat takken te oogsten. De kerstboom of fijnspar is makkelijk te herkennen omdat hij op een kerstboom lijkt. Uiteraard. Pluk wat naalden af en kneus ze tussen de vingers. De naalden ruiken naar citroen. Sabbel er wat op. De naalden smaken naar citroen. De hele boom is eetbaar: niet alleen de naalden maar ook de jonge dennenappels, het zaad uit de dennenappels, het hars en de binnenbast.  Experimenteer met alle delen van de boom. Jonge lichtgroene dennennaalden geoogst in mei en juni zijn het lekkerst omdat ze zacht en mals zijn. De oudere naalden smaken ook goed in thee of tonic maar ze zijn te taai om door te slikken. Gedroogde naalden ontstaan vanzelf als ze een paar dagen (op de verwarming of in de zon) blijven liggen. Schuldig voelen is niet nodig, er staan heeeel veel fijnsparren in het bos en de boom gaat nog sneller groeien als er wordt gesnoeid. Fijnspar, grove den en douglasspar, bijna alle naaldbomen zijn eetbaar. Maar pas op: de taxusboom is zeer giftig. De taxus ruikt niet naar citroen als je de naalden kneust.

Dennentopjesthee

Kook (gedroogde) dennennaalden met wat (gedroogde) biologische appelschillen en rozenbottels in water en laat het een half uurtje trekken. Hoe langer de thee trekt des te sterker wordt de smaak. Laat de afzuigkap uit: het hele huis krijgt een rustgevende geur. Andere (gedroogde) fruitsoorten kunnen ook door de thee. Suiker is niet nodig. Deze winterthee is heerlijk zoet van zichzelf.

Dennentopjestonic

Doe wat takjes (gedroogde) dennentakken in een lege fles water met citroen en 1 theelepel suiker. Laat het mengsel een uurtje trekken en schud de fles af en toe. Zeef het en drink het als tonic met ijsklontjes (en gin). De tonic is ongeveer 3 dagen houdbaar.

Dennentopjessnoepjes

Pluk in het voojaar wat jonge dennentopjes die als lichtgroene pluimpjes aan de takken hangen. Kook ze in wat water met suiker en citroen en laat ze drogen. Sabbel erop, het smaakt als een zuurtje. Of vermaal ze eventueel tot poeder en strooi het over desserts.

Wildplukwandeling

Wil je meer bijzondere smaken leren kennen uit het bos? Loop dan eens mee met een wildoogstwandeling. Elke maand heeft bijzonder thema’s maar de dennentonic serveer ik altijd.

 

 

Getagd met , , , , , , ,

by Elsje BruijnesteijnPosted on Geplaatst in Kerstmis

Stoofperen in vlierbessensaus

 

4 gouden tips om de kerst door te komen zonder stress en  pakjes!

  • Planning: 20 december: bouillon trekken van 7-blad en uienschillen etc; 21 december boodschappen doen; 22 december de kerststol, het koekhuisje of kerstkransjes; 23 december het dessert; 24 december het voorgerecht; 25 & 26 december: hoofdgerecht.
  • Gangen: houd het simpel, liever 3 gangen met lekker eten dan 5 matige. Het liefst elk jaar ongeveer hetzelfde met kleine variaties, zo wordt het steeds lekkerder.
  • Recepten: ga geen ingewikkelde recepten uitproberen met ingrediënten die moeilijk te krijgen zijn. Maak een keuze, gebruik een betrouwbaar recept en doe precies wat er in het recept staat.
  • Ingrediënten: koop verse lokaleningrediënten uit het seizoen bij de (biologische!) vishandel, de slager, de poelier, de notenwinkel, etc. Ga zo min mogelijk naar de supermarkt. Nog beter: de biologische boerderij!

Op de foto staat een pan stoofperen die gestoofd zijn in zelfgemaakte vlierbessensaus. In de zomer zijn de vlierbessen rijp. Maak er een saus van, bewaar deze tot de kerst en stoof er dan de peertjes in. Ga ook eens mee met een maandelijkse wildplukwandeling bij kasteel Groeneveld en leer welke heerlijke bessen en noten er groeien in de natuur of in je eigen tuin. Of doe mee met een  inmaakworkshop in september en maak heerlijke confituren en likeurtjes die goed passen bij het kerstdinner. Nieuw in december 2020 zijn de workshops ‘eetbare kerstkrans maken’ en ‘kerstkoken zonder stress en pakjes’!

Getagd met , , , , , , ,

by Elsje BruijnesteijnPosted on Geplaatst in Kinderen, jongeren, Sinterklaas

Pepernoten

Deeg: 250 gram tarwebloem, 250 gram ongezouten boter, 100 gram lichtbruine basterdsuiker. Specerijenmengsel: 1 theelepel kaneel, 1 theelepel nootmuskaat, 1 theelepel (staart)peper (verkrijgbaar bij de toko), 1 theelepel kardemom, 1 theelepel anijs- of karwijzaad.

Een eeuwenoud pepernotenrecept uit De Nieuwe Welervarene Utechtsche Keukenmeid uit 1771. Maak zelf het lekkerste kruidenmengsel. In het originele recept staat staartpeper piper cubeba vermeld, dat is een goedkopere Afrikaanse pepersoort die te koop is in de toko. Staartpeper kan natuurlijk vervangen worden door gewone witte of zwarte peper. In het originele recept staat ook fijngesneden sukade, dat kan naar eigen smaak worden toegevoegd of weggelaten worden. Het ei uit het originele recept heb ik ook weggelaten. Overigens staan er geen maten en gewichten in het recept dus zo smaken de pepernoten elk jaar anders.

  • Meng de specerijen. In de Utrechtshe keukenmeid staan geen maten vermeld, dus neem van alles gelijke delen of varieer wat en proef. Ik ben een keer uitgeschoten met anijs en dat was ook heerlijk. Ik vind ook gemberpoeder en nootmuskaatpoeder goed passen. Maar dat is persoonlijk.
  • Meng de specerijen door de bloem, de boter en de suiker en laat het deeg eventueel wat rusten in de koelkast.
  • Rol deegballetjes zo groot als een hazelnoot en leg ze op een bakplaat met bakpapier
  • Bak de pepernoten in een oven van 150 C in ongeveer 15 minuten tot ze lichtbruin zijn.
  • Laat ze afkoelen dan worden ze na een tijdje vanzelf knapperig.

 

 

Getagd met , , ,

by Elsje BruijnesteijnPosted on Geplaatst in Geen categorie, Kinderen, jongeren, Najaar, Wildpluk

Tamme kastanjes

Op veel  straathoeken in Parijs, Wenen en Milaan is hij te vinden in oktober, de kastanjepoffer. De man met een grote ton smeulend vuur waar tamme kastanjes in liggen te poffen. Dampende kastanjes die je eet uit een witte papieren puntzak. Al jaren raap ik ze zelf, gewoon omdat ze heel erg lekker en vers zijn en omdat de bossen en parken er vol mee liggen. Tamme kastanjes zijn te herkennen aan de prikkende groenbruine hulzen en de glimmende ‘kastanjebruine’ noten met een klein puntig pluimpje er bovenop. Ter vergelijking: de oneetbare paardenkastanje heeft geen puntje maar is helemaal rond Raap de kastanjes of stuur de kinderen erop uit. Kastanjepuntjes kruislings inkerven met een mesje, vuurtje stoken in de barbecue of open haard en de kastanjes in de smeulende as gooien. Aan het ‘plofgeluid’ is te horen of ze gaar zijn. Haal ze nu snel uit het vuur anders verbranden ze. Eet ze warm, net als bij de kastanjeman.

Kastanjepaté

Op een van mijn wildplukwandelingen  vorig jaar kreeg ik een geweldig lekker recept voor vegetarische paté. Even uit de losse pols heb ik dat nagemaakt. Meng de gekookte kastanjes met een gefruit sjalotje, knoflook, wat salie en rozemarijn, rode wijn en sojasaus. Gewoon op een laag vuurtje mengen en proeven, veel proeven! Net zo lekker als echte paté. Wil je de juiste maten etc dan moet je nog even wachten op mijn wildplukboek!

Tamme kastanjes

 

Getagd met , , ,

by Elsje BruijnesteijnPosted on Geplaatst in Geen categorie

Nederlandse pesto

Tijdens mijn wildplukwandelingen pluk ik vaak verse kruiden. Na afloop verwerk ik die dan in een pesto (pesto betekend gestampt in een vijzel) voor een kleine proeverij. Oorspronkelijk komt de pesto of pesto alla genovese uit Genua maar ik geef er een Nederlandse draai aan door wilde kruiden te gebruiken, lokale walnoten, raapzaadolie en zeezout met gedroogde saliebloemen. De wilde kruiden die lekker in de pesto zijn bijvoorbeeld jong 7 blad en jong fluitenkruid, maar je kunt zelf ook bedenken wat lekker is. Kaas kan er ook in maar zonder kaas is de pesto ook lekker. Als ik kaas koop dan is het meestal kaas van Remeker of een andere biologische geproduceerde kaas. Onmisbaar ingrediënt: look-zonder-look. Dit kruid staat overal in Nederland, ook in je eigen tuin. De hele plant smaakt naar knoflook dus het is niet meer nodig om knoflook in de pesto te doen. Nieuwsgierig? Ga een keer mee met Wildplukwandeling. We komen altijd look-zonder-look tegen!

 

 

Getagd met , ,

by Elsje BruijnesteijnPosted on Geplaatst in Geen categorie

Azijn makenEen van de makkelijkste dingen om zelf te maken is azijn. Het enige dat je moet doen is een flesje vruchtensap open laten staan buiten de koelkast. De azijnbacterie komt dan vanzelf in het sap alwaar er een ‘azijnmoeder’ ontstaat. Schrik niet: de azijnmoeder lijkt op een kleine ‘kwal’. Dat hoort zo. De azijn zal lekkerder worden als het een tijdje staat te rijpen. De kwaliteit van de azijn hangt natuurlijk ook af van de kwaliteit van het sap. Op de foto van links naar rechts staan afgebeeld: wilde bosaardbeienazijn, bosbessenazijn, vlierbloesemazijn, berkenwaterazijn, bosframbozenazijn. Azijnen gemaakt van de wilde bosoogst. Voor degenen die niet dagelijks in het bos te vinden zijn: het kan ook met een gewoon pak appelsap…

Wildplukken

Getagd met , , , , , , ,

by Elsje BruijnesteijnPosted on Geplaatst in Geen categorie, Inmaken en conserveren, Voorjaar, Wildpluk, Zomer

Vlierbloesemwater

 

 

Vlierstruiken groeien overal, in parken, bossen en tuinen. Herkenbaar aan de diep zoete bloemengeur. Verwar de vlierbloesem niet met lijsterbesbloesem; deze lijkt op vlierbloesem maar heeft geen lekkere geur. Pluk de witte vitaminerijke vlierschermen als ze vol stuifmeel zitten. Was ze niet maar haal er zo nodig met de hand wat vliegjes of andere oneffenheden uit.  Hoe meer u plukt hoe sneller de vlier gaat groeien. Vergeet niet wat bloesem te laten hangen voor de vlierbessensiroop in de nazomer!

Vlierbloesemsiroop

20 vlierbloesemschermen, 1 liter water, 1 citroen, 1 kilo suiker 

Doe 10 vlierbloesemschermen in een ruime pan en voeg het water, de citroen en het suiker toe. Laat 24 uur staan in de zon. Zeef het vocht en giet het in een steriele fles die is omgespoeld met kokend water. De vlierbloesemsiroop is nu een jaar houdbaar. Drink de siroop als limonade of doe er een scheutje mousserende koude witte wijn of prosecco bij met een schijfje limoen en munt: Hugo!

Let op: kijk – om ontploffing van de fles te voorkomen – af en toe of er toch gisting in de fles is ontstaan. Als dat het geval is: open de fles voorzichtig en drink de ‘champagne’ direct op!

Vlierbloesemchampagne

10 vlierbloesemschermen, 1 liter water, 1 citroen, 150 gram suiker

Maak vlierbloesemlimonade zoals hierboven beschreven en vul de fles tot 1/3 deel zodat de bubbels straks kunnen ontsnappen. Na een tijdje ontstaat er een spontane gisting en komen er bubbeltjes in de limonade. Doe om -‘ontploffing’ van de fles te voorkomen – regelmatig de fles open zodat het koolzuur kan ontsnappen als dat nodig is. Drink het binnen een week met ijsblokjes.

 

Getagd met , , , , ,

by Elsje BruijnesteijnPosted on Geplaatst in Inmaken en conserveren, Najaar, Voorjaar, Wildpluk, Zomer

Japanse duizendknoopPluk jong!

Pluk de duizendknoop in een heel jong stadium omdat ze dan nog makkelijk uit de grond te trekken zijn. Na een paar maanden is het te laat, zitten de wortels te diep en zal de plant zich in rap tempo meester maken van zowel uw tuin als fundering. Maak er iets lekkers van, duizendknoop smaakt fris zoet zuur net als rabarber en schijnt ook nog eens erg gezond te zijn!

Plaag

Japanse duizendknoop kwam in de 19e eeuw vanuit Japan ons land binnen als sierplant (zonder natuurlijke vijanden), heeft zich snel verspreid via composthopen en is inmiddels een enorme plaag in Nederland en daarbuiten. Het tilt asfalt op, doet huizenprijzen dalen en verdringt inheemse planten. Wie de plant eenmaal in de tuin heeft staan komt er zonder graafwerk niet meer vanaf, de wortels zitten meters diep en de plant groeit snel.

Fris zure rabarbersmaak

Het goede nieuws is dat de duizendknoop familie is van rabarber, lekker fris zuur smaakt en gezonde stoffen bevat die o.a. cholesterol afbreken en de kans op dementie verminderen. Culinair is er veel mogelijk. Combineer de duizendknoop bijvoorbeeld met rabarber in een klassieke crumble.  Strooi wat van de witte bloemtrossen die in de zomer verschijnen over de sla. Konfijten kan ook: was en snijd de duizendknoop in stukjes. Kook ze met suiker, citroen en eventueel wat wilde rozen. Haal de stukjes uit de siroop en droog ze op bakpapier in de oven op de laagste stand met de ovendeur op een kiertje. Maak van de siroop die over blijft een lekkere limonade met ijsklontjes en een schijfje citroen en drink het als trendy drankje met droge witte bubbeltjeswijn.

Kom de duizendknoop proeven tijdens mijn maandelijkse Wildplukwandelingen

 

 

Getagd met , , , ,

by Elsje BruijnesteijnPosted on Geplaatst in Geen categorie, Voorjaar, Wildpluk

Plaag

Ganzen zijn er genoeg. Teveel zelfs. Grauwe ganzen bijvoorbeeld zijn een plaag; ze grazen weilanden leeg en verdringen andere vogels. Jaarlijks worden er 1 miljoen eieren ‘onklaar gemaakt’ door schudden en prikken om daarna in de sloot te belanden. Zonde!

Vroege broeders

We zoeken in het riet bij de rivier de Eem in de Eemnesser polder. We zoeken de ‘vroege broeders’, want net als bij mensen heb je bij ganzen ook een aantal die er wat eerder bij zijn dan de rest. Het broedseizoen van ganzen loopt van begin maart tot begin mei. Begin maart is het de beste tijd om ganzeneieren te zoeken. Dan zijn de eieren wel bevrucht maar zitten er nog geen kleine kuikentjes in. Hoe later je in het seizoen raapt, des te groter de kans dat je na het openbreken van de eierschaal wordt aangekeken door kleine ganzenoogjes. Brrr…

Warme eieren

We struinen in het riet naar de verscholen ganzennesten. De ‘domste’ ganzen vliegen op en verraden zo hun nest. Wilde ganzen vliegen direct weg, ontsnapte tamme ganzen blijven zitten en kunnen aanvallen. Pas dus op!  We halen het nest leeg en laten 1 ei liggen.

Verse eieren

De witste eieren nemen we mee. Waarom? Die zijn het meest vers. De met aarde besmeurde eieren zijn ouder omdat ze door moeder gans zijn omgedraaid om zo aan alle kanten te worden bebroed. Een koud ei is ook  goed, moeder gans is nog niet begonnen te broeden en is nog bezig met eieren leggen. Soms zijn de eieren bedenkt met riet. Thuis doen we de waterproef. We leggen het ei voorzichtig in een kan met water. Het ei blijft plat op de bodem liggen en is dus niet bebroed en supervers.  Zou het ei vanaf de bodem schuin omhoog wijzen dan is het bebroed maar vaak wel eetbaar. Komt het ei omhoog drijven dan zit er lucht in, is het bebroed en niet meer eetbaar. De eieren zijn drie weken houdbaar op een koele plek.

2 op 1

Ganzeneieren zijn twee tot drie keer zo groot als een kippenei. De smaak is vol en romig en de dooier heeft een mooie oranje kleur. Kook de eieren en eet ze met zout en peper. Verder kunnen in alle recepten waar gekookte eieren in verwerkt worden kippeneieren vervangen worden door ganzeneieren. Gebruik de eieren liever niet voor een recept met rauwe eieren zoals advocaat, maar bak er bijvoorbeeld een mooie oranje omelet of cake van.

Let op! ganzeneieren rapen is in sommige gebieden verboden. Vraag eerst toestemming aan de grondeigenaar of ga mee met de boswachters die eieren schudden!

Wildplukwandeling: meedoen met een wildplukwandeling? Bij de wildplukwandeling in maart serveer ik ganzeneierencake met zelf getapt berkenwater. Stuur een email naar info@elsjebruijnesteijn.com

Getagd met

by Elsje BruijnesteijnPosted on Geplaatst in Oud en nieuw, Winter
Wild dieet

Hondsroos bottels

Mijn goede voornemens! Volledig ontspullen, het hele huis opruimen, alle overbodige keukenspullen weg doen, de diepvries leeghalen en opmaken, alle voorraden opmaken. En dan weer beginnen met een schone lei: verse kruiden uit de tuin, eten met zo min mogelijk potjes & pakjes – ja, ook ik doe gewoon mijn boodschappen bij de Appie hoor – en af en toe – als er genoeg van groeit – wat plukken uit de natuur zoals deze heerlijke hondsroos bottels die lekker zoet zuur smaken na de vorst!

 

 

 

 

Getagd met , , ,